Jakie są próby złota? Jaka próba złota jest najlepsza?
Co oznacza próba złota?
Złoto to jedna z najbardziej pożądanych i cenionych metali szlachetnych na świecie, ze względu na swoją wartość, trwałość i piękno. Jednak nie każde złoto jest równe - istnieją różne próby, które określają, jak duża jest zawartość czystego złota w danym przedmiocie. W tym artykule omówimy, jakie są próby czystości złota i jakie są różnice między nimi.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że próby złota stosowane w różnych krajach mogą się nieco różnić. Na przykład w Stanach Zjednoczonych stosuje się oznaczenia karatowe, takie jak 14K lub 18K, podczas gdy w niektórych krajach europejskich stosuje się oznaczenia w postaci procentowej zawartości złota.
W zależności od kraju i norm obowiązujących na danym rynku, stosowane są różne próby złota. W Polsce najczęściej spotykanymi są próby 333, 375, 500, 585, 750, 960 i 999. Próba 333 oznacza, że stop zawiera 33,3% czystego złota, a reszta to inne metale. 333 jest najniższą próbą stosowaną w biżuterii. Próba 999 oznacza natomiast, że stop jest praktycznie czystym złotem, bez dodatków innych metali (99,9% złota w stopie).
W tym wypadku przelicznik jest bardzo prosty:
- próba 333 zawiera 33,3% złota (tzw. 6 próba w polskich oznaczeniach probierczych)
- próba 375 zawiera 37,5% złota (tzw. 5 próba)
- próba 500 zawiera 50,0% złota (tzw. 4 próba)
- próba 585 zawiera 58,5% złota (tzw. 3 próba, tzw "trójka" najpopularniejsza próba występująca w Polsce w biżuterii)
- próba 750 zawiera 75,0% złota (tzw. 2 próba, wyroby o tej próbie zawierają już bardzo dużo złota, więc są dość kosztowne, minusem tych produktów jest wyższa podatność na odkształcenia względem wyrobów o niższych próbach)
- próba 960 zawiera 96,0% złota (tzw 1 próba)
- próba 999 zawiera 99,9% złota (tzw próba 0, nie stosowana do wyrobu biżuterii użytkowej ze względu na swoje właściwości fizyczne - czyste złoto jest bardzo miękkie
Oprócz prób występujących aktualnie w Polsce (wymienione powyżej), na świecie istnieją jeszcze takie próby jak:
- próba 417 zawiera 41,7% złota
- próba 583 zawiera 58,3% złota (była produkowana w Polsce w latach 1986-1996)
- próba 916 zawiera 91,6% złota
Zasada ta dotyczy też próby innych metali szlachetnych takich jak np. srebro (Gdzie kupić czyste srebro?)
Jak czytać znaki na złocie?
Literki na cechach probierczych odpowiadają miastu w jakim zostało przeprowadzone badanie, a cyfra odpowiada próbie, np. B3 oznacza wyrób o próbie 585 ocechowany w Bydgoszczy, a K6 oznacza wyrób o próbie 333 badany w Krakowie. Pozostałe literki oznaczają miasta zgodnie z wykazem:
- B – Bydgoszcz - Obwodowy Urząd Probierczy w Bydgoszczy
- G – Gdańsk - Obwodowy Urząd Probierczy w Gdańsku
- H - Chorzów - Obwodowy Urząd Probierczy w Chorzowie
- K – Kraków - Obwodowy Urząd Probierczy w Krakowie
- Ł – Łódź - Obwodowy Urząd Probierczy w Łodzi
- P- Poznań - Obwodowy Urząd Probierczy w Poznaniu
- W – Warszawa - Obwodowy Urząd Probierczy w Warszawie
- V – Wrocław - Obwodowy Urząd Probierczy we Wrocławiu
- Z - Częstochowa - Obwodowy Urząd Probierczy w Częstochowie
Oprócz liter i cyfr na znaku probierczym znajduje się symbol, każdy symbol odpowiada innemu metalowi szlachetnemu:
- Głowa rycerza - złoto
- Głowa kobiety - srebro
- Głowa konia - platyna
- Głowa psa - pallad
Warto zaznaczyć, że cechą probierczą oznacza się zazwyczaj wyłącznie biżuterię, która przekracza normę wagową wyrobu. Dla złota i platyny norma wynosi 1 g, a dla srebra jest to 5 g. Poniżej tej wagi nie istnieje obowiązek oznaczania biżuterii znakami probierczymi. Brak cechy może również wystąpić w wyjątkowych przypadkach, takich jak sytuacja w której na wyrobie nie ma miejsca na jej umieszczenie lub wyraźnie zeszpeciła by ona wyrób.
Kolejną istotną kwestią jest brak cech pośrednich, zatem jesli podczas badania okarze się ze stop ma np 57% złota, to nie zostanie oznaczony próbą 585, ani nieistniejącą próbą 570, a pierwszą niższą próbą czyli cechą nr 4 (500). Biorąc powyższe pod uwagę, cecha tak naprawdę oznacza minimalną zawartość metalu szlachetnego w danym produkcie.
Zdarza się że wyroby pokrywane są warstwą innego metalu (np pozłacanie srebra lub rodowanie białego złota) w celu osiągnięcia walorów wizualnych bądź pewnych właściwości fizycznych. Pozłacanie oraz rodowanie nie wpływa na próbę wyrobu. Produkt taki oznaczany jest próbą materiału z którego został pierwotnie wykonany, zatem jeśli mamy do czynienia przykładowo z pozłacanym srebrem, to na wyrobie będzie znajdowało się oznaczenie dla srebra.
Próba złota a karaty
Próba wyrażona w karatach to też miara zawartości czystego złota w stopie. Oznacza się ją symbolem kt, K lub ct. 1 karat oznacza, że złoto stanowi 1/24 (około 4,17%) wyrobu, 2 karaty to 2/24 (8,33%), 14K to 14/24 (58,33%) i tak dalej. Na przykład złoto o próbie 18 karatów zawiera 75% czystego złota (czyli 18/24), a resztę stanowią inne metale, takie jak miedź, srebro, cyna, nikiel czy pallad. Więcej informacji na temat przeliczeń znajduje się poniżej:
- 24-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 999 (99,9% zgodnie z przelicznikami podanymi powyżej) - czasem nazywnaa próbą 1000
- 23-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 958
- 22-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 916
- 18-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 750
- 14-karatowe złoto jaka to próba? Aktualnie wynosi 585 i zawiera 58,5% złota, ale jeśli wyrób pochodzi z lat 80 lub 90, można spotkać się z oznaczeniem próby 583
- 12-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 500
- 10-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 417
- 9-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 375
- 8-karatowe złoto jaka to próba? Jest to próba 333
Podstawowe różnice między próbami złota
Każda próba złota ma swoje zalety i wady. Wybór konkretnej próby zależy przede wszystkim od indywidualnych preferencji i potrzeb. Próba 999 jest najczystsza i najcenniejsza, ale jest też najmiększa i najmniej trwała. Z kolei stop 333 jest twardszy i bardziej odporny na uszkodzenia, ale jego kolor może być mniej pożądany, ponieważ zawiera więcej innych metali, głównie miedzi.
Ważne jest, aby wybierać biżuterię wykonaną z odpowiedniej próby złota, w zależności od jej przeznaczenia i użytkowania. Zalecana próba dla biżuterii codziennego użytku powinna być wykonana ze złota prób 333 lub 585, aby była bardziej trwała i odporna na uszkodzenia, podczas gdy biżuteria okolicznościowa, taka jak pierścionki zaręczynowe, może być wykonana z czystszych złotych stopów typu 750.
Podsumowując, wybór odpowiedniej próby złota to ważny element przy wyborze biżuterii. Każda próba ma swoje zalety i wady, i wybór zależy od indywidualnych preferencji i potrzeb. Ważne jest również, aby wybierać biżuterię z zaufanych źródeł i sprawdzonych sklepów, aby mieć pewność co do jej jakości.
